"Truth can be stated in a thousand different ways, yet each one can be true." - Swami Vivekanand

Saturday, December 25, 2010

Housebreaking : Crime & Time.


While reading Indian Penal Code, 1860 (hereinafter referred to as IPC or the Code), I found something bit interesting. The whole Code is interesting, very carefully drafted and an example of exhaustive statute. IPC includes offences and punishments. It is so much inclusive that it lists not only common offences like theft, robbery, dacoity, rape, abduction, kidnapping but also some unthinkable offences like ‘Fouling water of public spring or reservoir’ (Sec. 277) and Erasure of mark denoting that stamp has been used’ (Sec. 263) etc. For common readers I wish to provide these two offences from the Code.

277. Fouling water of public spring or reservoir.—Whoever voluntarily corrupts or fouls the water of any public spring or reservoir, so as to render it less fit for the purpose for which it is ordinarily used, shall be punished with imprisonment of either description for a term which may extend to three months, or with fine which may extend to five hundred rupees, or with both.

263. Erasure of mark denoting that stamp has been used.—Whoever fraudulently or with intent to cause loss to Government, erases or removes from a stamp issued by Government for the purpose of revenue, any mark, put or impressed upon such stamp for the purpose of denoting that the same has been used, or knowingly has in his possession or sells or disposes of any such stamp from which such mark has been erased or removed, or sells or disposes of any such stamp which he knows to have been used, shall be punished with imprisonment of either description for a term which may extend to three years, or with fine, or with both.

So the Code provides definitions of offences and punishments for it. Now coming to the interesting part for which I wished to write this piece.


Sec. 445 talks about ‘Housebreaking’.

445. Housebreaking.—A person is said to commit “housebreaking” who commits house-trespass if he effects his entrance into the house or any part of it in any of the six ways hereinafter described; or if, being in the house or any part of it for the purpose of committing an offence, or, having committed an offence therein, he quits the house or any part of it in any of such six ways, that is to say:—

Now let us not go into those six ways, as that will be out of context. After this, Sec. 446 speaks of the same offence but done ‘by night’.
446. Housebreaking by night.—Whoever commits housebreaking after sunset and before sunrise, is said to commit “housebreaking by night”.

We clearly see two different Sections viz. Sec. 445 and Sec. 446, bearing difference only of time. Punishments for these offences are provided in Sec. 453 and Sec. 456 respectively.

453. Punishment for lurking house-trespass or housebreaking.—Whoever commits lurking house-trespass or housebreaking, shall be punished with imprisonment of either description for a term which may extend to two years, and shall also be liable to fine.

456. Punishment for lurking house-trespass or housebreaking by night.—Whoever commits lurking house-trespass by night, or housebreaking by night, shall be punished with imprisonment of either description for a term which may extend to three years, and shall also be liable to fine.

So, it can be clearly seen that Sec. 453 demands punishment of imprisonment which may extend to two years and fine. But Sec. 456 demands punishment of imprisonment which may extend to three years and fine. For the same offence, done by night, imprisonment may be for 3 years. The question here is ‘can time magnitude only change the severity of punishment’? Or will the punishment depend upon the time when the crime is committed? Theft is theft, done in days’ time or by night. Equal punishment is there. Time cannot change the punishment. If you do ‘housebreaking’ by day you will be punished of imprisonment upto 2 years, but same if you do by night, you may be punished to 3 years. In other words, ‘housebreaking’ by day has smaller punishment. Housebreaking before night (before sunset and after sunrise) may save you one year in jail! Also, one can start the ‘procedure’ of housebreaking by evening and carry on it till the Sun sets. Then rests for the Sun to rise, and then again begins his ‘work’ to complete it. If at all he is caught, then what should be done?      He will need a good lawyer!

When I talked about it to a former Commissioner of Police (CP) of Mumbai, he told me that there are chances of other things and effects in the night. He also pointed out such Sections in The Police Act. Quantity of suspicion is more by night. Some lawyers also told me that circumstances at night are different and therefore the difference in punishment. But I still feel that punishment should be for crime/offence. And not be dependent on the time factor.  If he does something more at night owing to other things and circumstances, he may be very well punished for those additional things. But for equal offence, done in any quarter of the day (or night) he should be punished equally.

A probable reason, I think may be, person gets benefit of the darkness and unpeopled or lonely places. But again then other crimes also have benefit of such circumstances. Not much depends on it. Just found it to be interesting and worth sharing.


Saturday, December 18, 2010

व्यथा धनगरवाडीची ...

गोष्ट आहे दूरदूरची. अगदी डोंगरापल्याडची. आपल्या महाराष्ट्राच्या नकाशावर आहे सिंधुदुर्ग जिल्हा. तिथे कुडाळ नावाचे शहर बनू पाहणारे विकसनशील केंद्र. आणि त्याच्यापासून सुमारे १२ किमी वर आहे ‘तेंडोली’ नावाचे गाव. त्यातली ‘कुमणोस’ नावाची वाडी.

‘तेंडोली’ गावच्या त्या कुमणोस वाडीपर्यंत एस.टी. ने जायचे. तिथून पुढे दुचाकीने डोंगराच्या पायथ्याशी. डोंगर पूर्ण चढून जायचा. मग लागतात काही प्लॉट्स आंबा-काजूची लागवड असलेले. तेही संपल्यावर पुढे पठारावर चालत जायचे साधारण किलोमीटरभर. त्या विस्तीर्ण माळावर आहे ‘धनगरवाडी’. धनगरांची घरं, गुरं आणि शेळ्या. सुमारे ११ घरं. आणि ५६ लोकसंख्या. त्यात शिक्षण घेत असलेली ८-१० जणं! 


प्रत्येक घरासमोर तुळशीवृंदावन. अंगावर कांबळ घेतलेले धडधाकट धनगर पुरुष आणि आतिथ्याचं लेणं ल्यालेला धनगर स्त्रिया तुमच्या स्वागताला सिद्ध असतात. लगेचच आसपासची १०-१५ कच्चीबच्ची जमा होतात. मग तुम्ही एखाद्या घरात बसल्यावर ती दरवाज्याआडून, भिंतींआडून पाहत असतात. तुम्ही थकला असणार हे धनगर जाणतो. मग प्रवासाचा शीण घालवण्यासाठी शीतल पाणी. सोबत चहाची विचारणा. तुम्ही आसपास नजर फिरवत नाही म्हणणार. तरीही ते आग्रहाने चहा ठेवायला सांगणार. इथे सापडेल खरा ‘अतुल्य भारत’!



घरामध्ये तुम्हाला दिसणार दिवे, विजेचा ‘मेन स्विच’. पण त्या सर्वाचा काहीच उपयोग नाही. आणि हीच व्यथा आहे धनगरवाडीची! इथे अजून वीज नाही. भारत स्वतंत्र होऊन झाली ६० वर्षे. आणि धनगरवाडीने घरात स्विचेस, दिवे बसवून झाली ७ वर्षे. प्रतीक्षा विजेची. मूकपणे, सहनशीलतेने ७ वर्षे वाट पाहतोय धनगर विजेची. सध्या रात्री प्रकाश देणारा एकमेव सौरदीप सोडला तर तिथे वीज नाही.

आता तुम्ही विचार करू लागता कारणांचा. ५६ एवढी लोकसंख्या असलेली ही वस्ती भटके-विमुक्त या सदरात मोडणारी नाही; स्थायी आहे. घरात आवश्यक अशी सर्व न्यूनतम विद्युत उपकरणं बसवून झालीत. मग का नाही वीज आली इथवर? चौकशी केली तर अनेक कारणं ऐकायला मिळतील. पण शोधावा लागेल तो उपाय!

जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहीमधे इथली लोकसंख्या मोजली जाते ती ‘इतके मतदाता’ अशी. वीज आली तर पुढच्या निवडणुकीत आश्वासन कसले देणार? त्यामुळे वीज न येण्यातच शहाणपण आहे हे राजकारणी जाणून आहेत अशी बतावणी काहीजणांकडून होते. तर काहीजण म्हणतात की जिथून ‘लाईन’ जाणार आहे तिथले काहीजण ‘पोल’ टाकायला देत नाहीयेत. कारण त्या जमीन मालकाची पोल टाकू देण्याच्या बदल्यात काही ‘अपेक्षा’ आहे. आणि ती विच्छा पुरी करणार कोण? धनगर तर ही इच्छा पुरी करण्यास असमर्थ आहे. काहीजण म्हणतात आता दोनेक महिन्यात येईल वीज. पण असे दोनेक महिने सात वर्षांपासून येताहेत आणि जाताहेत. मॉल्समध्ये चकचकाट आहे, पण इथे मात्र रखरखाट आहे.

आपण आपल्या परीने ह्या वस्तीला उजाळून टाकण्यासाठी प्रयत्न केले पाहिजेत. आपली शक्ती-युक्ती, वजन-ओळख वापरून अशा दुर्गम भागांसाठी झटायला हवे. वीज येणे हे धनगरांच्या नाही तर आपल्या हातात आहे. वीज येणे अगदीच दुरापास्त दिसले तर किमान अजून काही सौरदीप लागण्यासाठी तरी प्रयत्न करावे लागतील. एखादी कॉर्पोरेट कंपनी अन् तिचे CSR डिपार्टमेंट यांच्यासाठी तर हा डाव्या हाताचा मळ आहे.

इथले विजेवर चालणारे दिवे लागलेले नसले तरी त्यांच्या डोळ्यातले आशेचे दिवे अजूनही विझलेले नाहीत. पण उशीर नको व्हायला.

Sunday, December 12, 2010

The Ballad of Father Gilligan

The Ballad Of Father Gilligan

The old priest Peter Gilligan
Was weary night and day;
For half his flock were in their beds,
Or under green sods lay.

Once, while he nodded on a chair,
At the moth-hour of eve,
Another poor man sent for him,
And he began to grieve.

'I have no rest, nor joy, nor peace,
For people die and die';
And after cried he, 'God forgive!
My body spake, not I!'

He knelt, and leaning on the chair
He prayed and fell asleep;
And the moth-hour went from the fields,
And stars began to peep.

They slowly into millions grew,
And leaves shook in the wind;
And God covered the world with shade,
And whispered to mankind.

Upon the time of sparrow-chirp
When the moths came once more.
The old priest Peter Gilligan
Stood upright on the floor.

'Mavrone, mavrone! the man has died
While I slept on the chair';
He roused his horse out of its sleep,
And rode with little care.

He rode now as he never rode,
By rocky lane and fen;
The sick man's wife opened the door:
'Father! you come again!'

'And is the poor man dead?' he cried.
'He died an hour ago.'
The old priest Peter Gilligan
In grief swayed to and fro.

'When you were gone, he turned and died
As merry as a bird.'
The old priest Peter Gilligan
He knelt him at that word.

'He Who hath made the night of stars
For souls who tire and bleed,
Sent one of His great angels down
To help me in my need.

'He Who is wrapped in purple robes,
With planets in His care,
Had pity on the least of things
Asleep upon a chair.'

--- W. B. Yeats

देवाच्या अस्तित्वाचा होणारा अनुभव तरल शब्दात यीट्सने चितारला आहे. मी त्याच्या भावार्थ (स्वैरानुवाद) देण्याचा प्रयत्न केलाय. शब्दशः नाही. पोस्ट चा उद्देश केवळ रसास्वाद घेणे आहे.  फादर गिलिगन नावाचा एक मिशनरी एका गावात राहत असतो. त्या गावात मृत्यूचं तांडव सुरु असतं. आणि दरवेळी अंतिम प्रार्थनेसाठी (/कबुलीजबाबासाठी-Confessions) ह्या फादर गिलिगन ला बोलावलं जात असतं. तो नुकताच एका ठिकाणाहून येऊन खुर्चीवर रेलतो तोच अजून एक गरीब माणूस बोलावणं घेऊन येतो. फादर थकलेला, कंटाळलेला असतो. तो म्हणतो,

'I have no rest, nor joy, nor peace,
For people die and die';
“लोकं नुसती (एकामागून एक) मरतायत्..त्यामुळे मला ना विश्रांती, ना आनंद, ना शांती!” आणि असा खेद व्यक्त केल्याकेल्या तो लगेच उपरती होऊन म्हणतो,

And after cried he, 'God forgive!
My body spake, not I!'
“देवा मला माफ कर...माझे (थकलेले) शरीर म्हणाले..मी नव्हे”! 
समाजकार्यात, ईश्वरी कार्यात व्यग्र असणाऱ्या कार्यकर्त्यांच्या, प्रचारकांच्या जीवनात थकवा, कष्ट, वेदना हे अपरिहार्य आहे. पण  अशावेळी या ओळी बलदायी आहेत.
पुढे एवढं म्हणून त्याला खुर्चीतच झोप लागते. संधिप्रकाश कमी होऊन रात्र पसरू लागते. तारे आकाशात उगवतात. आणि काही वेळाने त्याला अचानक जाग येते. त्याला आठवतं की आपल्याला एका घरी जायचं अजून राहून गेलंय. तो त्याच्या घोड्याला झोपेतून उठवतो... आणि वेगाने निघतो. त्या घराजवळ पोहोचताच बाई दार उघडतात आणि म्हणतात, 'Father! you come again!'. फादर ला हा धक्काच असतो. ही ओळ मला मध्यवर्ती वाटते. फादर विचारतो, 'And is the poor man dead?'. त्यावर त्याला उत्तर मिळतं की तो माणूस तर तासाभारापूर्वीच गेला. बाई म्हणतात, “तुम्ही (प्रार्थना करून) गेलात आणि त्यानंतर तो लगेच अगदी आनंदी पक्ष्याप्रमाणे मुक्त झाला”.

फादर गुडघे टेकतो आणि म्हणतो, “ज्याने ही ताऱ्यांनी चमचमणारी रात्र बनवली त्याने माझ्या गरजेच्या वेळी मदतीसाठी एक देवदूत खाली धाडला”. आणि शेवटची ओळ मुळातूनच वाचण्यासारखी आहे. त्याचा अनुवादसुद्धा नको!

'He Who is wrapped in purple robes,
With planets in His care,
Had pity on the least of things
Asleep upon a chair.'

Sunday, December 5, 2010

TATA Salt : कुछ ज्यादाही नमकीन!

Media and journalism in our country have created a distinct culture. While reporting news, a journalist should not take active part in the happening. He should report as a spectator and not as an active participant, because otherwise the view may become partial and biased.

Corruption seems to be omnipresent. And media is no exception. Political field is full of betrayals, treachery and confusions. Leaders show callous attitude towards development, health, education and such other social issues that need aid and attention of these people’s representatives. The nexus between media and politics is dangerous. And with the outbreak of ‘2G scam’ and ‘Radia tapes’, the busy businessmen like Tata have jumped in.

The question arises, why Mr. Ratan Tata felt the need of interference in the matter? Why suddenly he stands in defense of ‘Right to Privacy’?

It is accepted fact that ‘Right to Privacy’ is a fundamental human right. And Mr. Tata is basing his argument on it to save Niira Radia, Barkha Dutt and alike. Rights are double-edged weapons. They coincide with a duty to respect other’s rights while claiming one’s own. This seems simple in letter but difficult in spirit. There are always ‘reasonable restrictions’ on Rights for larger interests of the public. So the right to privacy is. The Indian Telegraph Act, 1885 (hereinafter called as the Act), provides for interception of messages and phone calls in accordance with the provisions of Sec. 5(2) of the Act.

Adequate guidelines are given by the Supreme Court in the case of People’s Union for Civil Liberties (PUCL) v/s Union of India [(1997) 1 SCC 301]. In its Judgment at para 27, 28 the Court accepts that it’s a fundamental right to have our conversation secured and to keep it private. But there are certain grounds available for Government and its investigation agencies, under which they can exercise their power to intercept.

Sec. 5(2) of the Act permits the interception of messages in accordance with the provisions of the said Section. “occurrence of any public emergency” or “in the interest of public safety”. Also it provides that the competent authority, under Section 5(2) of the Act, is empowered to pass an order of interception after recording its satisfaction that it is necessary or expedient so to do in the interest of
i.                    sovereignty and integrity of India,
ii.                 the security of the State,
iii.               friendly relations with the foreign states,
iv.               public order, or
v.                 for preventing incitement to the commission of an offence.

When any of the five situations mentioned above arises upto the satisfaction of the competent authority, then the said authority may pass the order of interception of messages by recording reasons in writing for doing so.

Hence, the Supreme Court while deciding a petition, states that these provisions of the Indian Telegraph Act do not come in the way of fundamental right viz. right to privacy and such other rights enshrined in the Constitution of India under Articles  14, 19(1)(a), 19(2), 21, 32, 51 etc.

The various controversial talks (phone calls) is now available on the net to listen to. One such is between Barkha and Niira Radia.
 
It is claimed that Radia talked on behalf of her ‘client’ Tata Teleservices and she got Rs. 60 crore for the ‘consultancy’[1]. Can we gauge the spectrum of these transactions?
This matter therefore comes surely under ‘public order’, ‘security of the State’ and some other grounds provided in Sec.5(2) of the Indian Telegraph Act, 1885 as prerequisite for phone tapping. Let the CBI, ED (Enforcement Directorate), CAG and Supreme Court investigate the issue. If Radia is clean, why to fear? If not, then let her face the consequences. It’s a simple algorithm.

So it is disheartening to see that Tata has made strong the ugly nexus of politicians, journalists and businessmen. Earlier also, Mr. Tata should have shown courage to disclose the name of the then Minister who had demanded money when Tata was thinking of venturing into airline business. There he protected that minister by not disclosing his/her name. And now he has stood up as custodian of Radia’s rights.
You may safeguard her rights Mr. Tata, but at the same time you will fail in your duty towards general public who have faith and trust in you for atleast a century now.

This will be like adding an excessive salt in the ongoing recipe which is hard to digest for the common public and detrimental to digestive system of our country. Is Tata Salt meant for this?

--- Adv. Vikram Narendra Walawalkar


Thursday, November 25, 2010

फतवा क्या था ?


इस्लाम में फ़तवा जारी करने की पद्धती है | यह फ़तवा कभी निर्देश के स्वरूप में तो कभी आदेश के स्वरूप में होता है | अलग-अलग देशों में फ़तवा जारी करनेवाली संस्थाने होती है | हिन्दुस्थान में भी ऐसे कई फतवे जारी किये जाते हैं | सामान्यतः हिंदुस्तानी मुस्लिम इन फतवों को जानता है उर्दू वार्तापत्रोंसे | और गैर-मुस्लिम जनता को अन्य वार्तापत्रोंसे इन फतवों से अवगत किया जाता है | अभी सामान्य मुस्लिम इन फतवों के प्रति कितनी श्रद्धा रखता है, और किस सीमा तक उसका पालन करने का प्रयास करता है यह विवाद का विषय हो सकता है | परन्तु फ़तवा अपने आप में चर्चा का निमंत्रण देता है, विवादों में लिपटा जाता है और संदेहों के घेरों में आता है |

दारुल उलूम देवबंद ने हाल ही में एक फतवा जारी किया है | यह फतवे के बारे में मुझ जैसे हिंदू को वर्तमानपत्रोंसे पता चला | मैं किसी वार्तापत्रोंको नाम लेकर इस में घसीटना नहीं चाहता, किन्तु उनकी गलती का दर्शन कराना अवश्य चाहूँगा | उन्होंने जाँच-परख कर के ही वृत्त प्रसृत करने चाहिये | अन्यथा गलत संदेश सामान्य जनता में जाता है | पत्रकार इस दायित्व को प्रमाणिकता से कब निभाएंगे?

वास्तव में यह लेख मैंने फतवे का विरोध करने हेतू लिखना तय किया था | लेख के लिए जैसेही मैं फतवे को मूल रूप में पढ़ने लगा, मैं समझ गया की मेरी धारणाएँ गलत थी | अपितु मैंने बदले हुए विचार को भी लेख के रूप में लिखना उचित समझा | सत्य की खोज में एक कदम बढ़ गया | आखिर विचारप्रवाह अपनी अनवरत यात्रा में कई मोड लेता है !

छपे हुए वृत्तों के अनुसार ‘रक्तदान करना इस्लाम के विरोध में है, तथा शरीर के किसी भी भाग को दान देना इस्लाम के तत्वों के विरोधी है’ | कुछ ने छपा – “Donating blood, organs un-Islamic : Darul fatwa”. ऐसे में किसी के भी मन में आता है की यह फ़तवा गलत संदेश प्रेषित करता है | इसके विरोध में तुरंत प्रतिक्रियाएं भी आयी | परन्तु सत्य क्या है?

फ़तवा कहता है की अपना शरीर अल्लाह का है, अपना हक उसपर नहीं है और इसीलिये किसी भी हिस्से की विक्री करना इस्लाम के विरोध में है | यह तर्क ठीक है | जिस तरह से किडनी और अन्य भागोंकी चोरी, तस्करी और विक्री चलती है, गैर मुसलमानों ने भी यह फतवे को गौर से देखा तो कुछ बुरा नहीं | ‘अपना शरीर ईश्वर की देन है’ यह विचार हिंदू तत्वों में अनुस्यूत है | इसलिए फतवे के इस निर्देश में मुझे कुछ गलत नहीं दिख रहा | विक्री के साथ-साथ भेंट देना भी अनुचित करार दिया है (selling and gifting)| भेंट भी हम उसी को देते है जिसका कुछ उपकार है या फिर अपनी कुछ अपेक्षा है, यह अपेक्षा प्रेम, आशिर्वाद, मेहेरबानी ऐसे रूप में भी हो सकती है | परन्तु ‘दान’ की भावना अनोखी है | वह विक्री और भेंट के दायरे के बाहर है | किसी अपेक्षा के बिना देना ‘दान’ का अविष्कार है | अपने पुराणों में कर्ण, शिबी राजा, भामाशाह, श्रीराम जी आदि महापुरुषों ने अपने उदात्त जीवन से इस दान की भावना को प्रस्तुत किया है | ऐसे दान का उल्लेख (विरोध) इस फतवे में नहीं है | दान की भावना हिंदुस्तानी संस्कृती की अनमोल धरोहर है |

आगे रक्तदान के बारे में फ़तवा कहता है की केवल आपातकाल (emergency) और जोर-जबरदस्ती (compulsion) के समय रक्तदान किया जा सकता है | रक्तदान की आवश्यकता वर्तमान के आतंकवाद से पीड़ित विश्व में आपातकाल जैसी ही है, इस तथ्य को मुसलमान भलीभाँति समझते है  |

| दहशतगर्दों से लढना सभी का कर्तव्य है | और इसीलिये ऐसे ‘वैश्विक आपातकाल’ में रक्तदान करना होगा, यह कुछ मुस्लिम विचारवंतों के लेखन/वक्तव्य से भी ध्वनित होता है (मौलाना वाहीदुद्दीन खान) | 

सामान्यतः गर्भपात करना भी इस फतवे में गलत माना गया है | परन्तु गर्भवती स्त्री यदि   असह्य वेदनाओंका सामना करने के लिए शारीरिक दृष्टी से बहोत कमजोर है, असमर्थ है  या वह अपने जान को घबराती है (जीवन-मृत्यू की चिंता करती है) तो वह गर्भपात करा सकती है | अभी ऐसे चीजों में उपासना पद्धती को लाना, ऐसे निर्देश रिलीजियस संस्थानों ने देना उचित या अनुचित इसपर विवाद हो सकता है | हाल ही में पोप ने दिए हुए बयान पर मैंने मेरे विचार प्रकट किये हैं (http://vikramwalawalkar.blogspot.com/2010/11/condoms-conundrum.html) |
वैसे इस फतवे में इतना बवाल मचाने जैसा कुछ है नहीं, जितना मिडिया ने प्रस्तुत किया है | केवल कुछ कदम सत्य की और बढ़ने के प्रयास |

संदर्भ :-

Tuesday, November 23, 2010

Condom’s Conundrum:

The Pope has come out with a new idea about ‘condoms’. Earlier the Church opposed use of contraception for reasons best known to them. The recent decision has been taken in the light of spread of STDs (Sexually Transmitted Diseases) like HIV. It is surely a departure from orthodox view garnered over these years. This was much awaited announcement from the Pope.

Bharateey population has a considerable share of people belonging to Christian religion. Most of these are of Hindu origin. They are converts. Conversions took place owing to various reasons like fear, fraud, allurement etc. Religion has stooped to low level of a bread, 1kg rice, saree, water pump etc. Can we equate a worship mode to materialistic things? Some influential people in this country have a designated role to play in spreading Christianity in Bharat. These are ranging from political party chiefs to company owners and social workers. To believe views of people like former Honorable RSS Chief K S Sudarshan, these people, holding key-posts, have links with Rome and working like agents. Indian Christians look towards Rome for guidance and directions. At least the Cardinals, Archbishops are bound to follow the diktat from Rome. And from them it permeates to Christian masses. Therefore we cannot turn a blind eye to such pronouncements.

What prevented Pope from making such a statement over these years? Will religion control such things? Should people listen to such things blindly as they follow a certain religion?

Bharateey population is seamlessly increasing. The horrendous pressure over resources of our country makes living tougher for everybody. Population should be controlled and there can’t be two opinions about it. But the celebrated ‘hum do humarey do’ should be followed by all communities without hesitation. Law cannot be optional. Some ‘fatwa’ or some ‘diktat’ speaking prohibition of contraceptives should not come in a way of national policy of population control. Succumbing to such unwarranted sermons, the religious demography is rapidly changing. 


from hinduism.about.com
Demographic trends should be examined to decide a policy of population control. Thus some years ago, Hindu organizations came out with a statement that, “hindus alone should not follow hum do humara ek policy”.   This was heavily criticized at that time. Such statement was a reaction to double standards applied by policy makers. Government seen surrendering to certain sections, ensued such a response from majority community.

Though the Pope has lately come up with a wise message, it will surely help in bettering the world now on. It was much awaited and so we welcome it as a Good News!   


References:-

Saturday, November 20, 2010

‘शिवतांडवस्तोत्र’

रावण खरंच वाटतो तेवढा वाईट होता का? आपण त्याला एका वाईटपणाच्या प्रचंड उंचीवर नेऊन ठेवलं आहे. सीतेच्या बाबतीत त्याने जे केलं, त्याला सर्वात महत्वाचं कारण मला वाटतं सीतेनेच त्याला पुरवलं. जनक राजाने लावलेल्या पणाला रावण आला. आणि त्याला शिवधनुष्य पेलता आलं नाही. ते अर्थातच पूर्वनिहित असेल. परंतु तेव्हा सीता हसली. एक स्त्री आपल्याला हसली आणि तेही भरसभेत, जिथे देशोदेशींचे राजे-महाराजे आलेत याचा अपमान वाटणं अस्वाभाविक नाही. त्या अपमानापोटी पुढचे अविचाराचे कृत्य घडले असावे. 

प्रस्तुत लेखनाचा विषय हा नाही. रावण शिवभक्त होता हा काही विवादास्पद विषय नाही.  ही गोष्ट बहुश्रुत आहे. परंतु रावणाने शिवभक्ती करताना एक ‘शिवतांडवस्तोत्र’ रचले आहे. ही माहिती मला नेटवर मुशाफिरी करताना समजली. मग मी ते ऐकलं. श्री. रमेशभाई ओझा यांनी म्हटलेलं स्तोत्र मला सर्वात जास्त आवडलं. स्पष्ट उच्चार, चांगली चाल इ. ह्या स्तोत्रातील शब्दांमध्ये ऊर्जा असल्याचं जाणवतं. केवळ अनुप्रास, संस्कृत शब्द चमत्कृती याही पलीकडे एक शक्ती ह्या स्तोत्रात जाणवते.


मग कोर्टात एका वकिलांनी सांगितलं की ‘गीताप्रेस’, गोरखपूर ने ‘स्त्रोत्ररत्नावली’ नावाचं एक पुस्तक काढलं आहे. ह्यात विविध स्तोत्रांचा संग्रह आहे. त्यात हे रावणकृत ‘शिवतांडवस्तोत्र’ मिळालं.


तुम्ही ऐकून पहा. आणि याची ऑडीओ प्रत हवी असेल तर ईमेल द्या. मी मेल करीन. 

शिवाय अजून एक फ्युजनचालीचे सुद्धा आहे. 


 



ॐ नमः शिवाय | शिव शंभू सर्वांचे कल्याण करो.

Thursday, November 18, 2010

ठसे - क्रमशः ३



५. गोष्ट आहे २६ जुलै च्या अतिवृष्टीनंतरची. सगळीकडेच मुसळधार पाऊस झाला होता. मुंबईसह महाड, पोलादपूर इथे धुवांधार पावसाने अतोनात नुकसान केले होते. ‘राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ जनकल्याण समिती’ कामाला लागली होती. आमच्याकडे निधी संकलनाचे काम आले. मी आणि माझा कल्याणातील किरण म्हणून स्वयंसेवक बंधू- आम्ही दादरमधील काही इमारतींमध्ये जायचे निश्चित केले. बरोबर माहिती पत्रक व पावती पुस्तक होते. एरवी निधी संकलनाला काही न्यूनतम मर्यादा नसते. स्वेच्छेने एक रुपयापासून ते कितीही. पण तत्कालीन निकड पाहता किमान ५० रुपयाच्यावर निधी घेऊन पावती द्यावी असे ठरले. अंदाज घेऊन १० रुपयांच्यावर रकमेला पावती दिली तरी चालेल असे आम्ही ठरवले.

संघ कार्यालयाजवळीलच एका इमारतीतील दुसऱ्या मजल्यावर गेलो. बेल वाजवूनही वाजवीपेक्षा जास्त वेळ गेला तरी आतून कोणी येईना म्हणून आम्ही पत्रक सरकवले व वर गेलो. वरून इतर घरे पूर्ण करून खाली जिना उतरत असताना त्याच दरवाज्यातून आम्हाला शुकशुक् करून बोलावले गेले. आतून काम करणाऱ्या एक मोलकरीण बाई बाहेर आल्या. आम्हाला म्हणाल्या, “अहो घरी कोणीच नाही म्हणून मगाशी दार उघडले नाही. पण पत्रक वाचलं. मी काही मदत करू शकते का?” झालं, आता आमचं धोरण ठरलं होतं किमान निधीचं. पण परिस्थिती अशी, की कसली न्यूनतम रक्कम आणि काय. आम्ही दोघंही जवळपास एकदमच म्हणालो, “अहो जेवढं शक्य असेल तेवढं द्या”. आम्ही विवंचनेत ‘आता पावतीचं कसं करायचं’.. त्या आत गेल्या आणि शंभराची एक नोट त्यांनी आम्हाला दिली. आश्चर्यचकित आम्ही, त्यांचे नाव विचारले पावतीवर टाकण्यासाठी, तर आम्हाला अजून धक्का देत त्या म्हणाल्या, “पावती नको. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ नाव आहे ना!”. आम्ही कसली पावती देतो, आम्हालाच पावती मिळाली होती! पक्क्या झालेल्या त्या ठशाकडे आम्ही अवाक् होऊन पाहत होतो!


६. नागपूर ला दरवर्षी तृतीय संघ शिक्षा वर्ग होतो. २०१० सालच्या तृतीय वर्षाच्या वर्गात शिक्षार्थी म्हणून उपस्थित राहण्याचे भाग्य मला लाभले होते. त्याबद्दल विस्ताराने मी लिहिलेच आहे. त्यातलीच एक साठवण.

आमच्या गणात २२ जण होते. त्यातल्या आसामहून आलेल्या कुमुद हलोई चे आणि माझे छानच जुळले. त्याला कारणही तसंच होतं. एकदा हा पिवळे द्रावण असलेली बाटली घेऊन चालला होता. मधेच पीत होता. मी विचारलं काय आहे? म्हणाला, “दवाई है |” मी रोखून पाहिलं आणि म्हटलं, “मैं समझ गया तेरी दवाई..छास में तुम बचाया हुआ गुड मिलाकर घुम रहे हो |” जेवणाच्या वेळी मिळणारे ताक बाटलीत भरून त्यात कधीतरी मिळणारे साठवलेले गूळ घालून एक न ओळखता येणाऱ्या रंगाचे द्रावण बनवले होते. कोणी पिऊ नये म्हणून ‘दवाई’ ही बतावणी. सगळेजण “अच्छा, ठीक है |” असं म्हणून पुढे जात असत. पण  मी सांगितलं आणि मला मागूनच घेतलं चव बघायला. मग तिथपासून आमची घट्ट मैत्री सुरु झाली. त्याने आणलेलं एकशिंगी गेंड्याच्या शिंगाच्या आकाराचे वाद्य वाजविणे, एकमेकांची मजा-मस्करी, जेवताना एकत्र, वाढप करताना एकत्र असं चालू होतं.

जायच्या आदल्या दिवशी हा माझ्याजवळ आला आणि एक गडद जांभळ्या रंगाचा रुमाल देत म्हणाला, “ये मेरी याद में | दो ही लाये थे | सबसे अच्छी दोस्ती जिनसे होगी उनके लिये |” आसाम प्रांतातला कुमुद आणि कोंकण प्रांतातला मी..त्या गडद रंगाच्या घट्ट विणलेल्या आसामी रुमालापेक्षा अधिक घट्ट वीण अनुभवत होतो..

समाप्त .

Wednesday, November 17, 2010

भिजते घोंगडे सागरी महामार्गाचे.



कोंकणातले इरसाल नमुने विविध साहित्यकृतींमधून परिचित झाले आहेत. कोंकणी (म्हणजे मालवणी. गोंयकार नव्हे.) माणसाची स्वभाववैशिष्ट्ये आपल्याला ठाऊक आहेत.

कष्टाळू, हुशार, देवभक्ती करणारा, भजनं म्हणणारा, राबणारा, गजाली मारणारा, मनापासून आदरातिथ्य करणारा या भागातला माणूस भांडणसुद्धा रस घेऊन करतो. कोर्ट-कचेरी जणू छंद असल्यासारखा करतो. पावलीसाठी भांडणावर २ रुपये खर्च करायला मागेपुढे पाहत नाही. पिढ्यानपिढ्या एका माडासाठी मुंबई उच्च न्यायालयात खेटे घालणारे लोक मी पाहिले आहेत. “तेका मी धडो शिकवतंय” किंवा “त्यांका मी नमयिलंय” हे सांगण्यात आनंद.

तरी या कोंकण किनारपट्टीचा बऱ्यापैकी विकास झाला आहे, चालू आहे. या किनारपट्टीवरून वेगाने वाहतूक होण्यासाठी सागरी महामार्ग झालाय. त्याचे सांकेतिक नाव आहे MSH-4. म्हणजे ‘Maharashtra Sea Highway – 4). या महामार्गावरून बऱ्यापैकी वाहतूक सुरु असते. महामार्ग म्हटल्यानंतर प्रशस्त मार्ग, वेगाने प्रवास ही लक्षणं अभिप्रेत असतात. अगदी जर्मनीतील ऑटोबाह्न (Autobahn) प्रमाणे नसली तरी ही वैशिष्ट्ये जर महामार्गाला नसतील तर तो महामार्ग कसला.

या सागरी महामार्गाचा २०० मीटरहून कमी भाग हा अत्यंत अरुंद आहे. ही चिंचोळी पट्टी एवढी अरुंद आहे की वाहनचालकाला समोरून येणाऱ्या वाहनाचा अंदाज घेऊनच गाडी आत घालावी लागते नाहीतर मागे घेण्याची नामुष्की. एकाचवेळी २ गाड्या जाऊ शकत नाहीत या महामार्गावरून! समोर गाडी दिसली तर आपण थांबायचे. जरासेच पुढे गेलो असू तर रिव्हर्स घ्यायचा.






वर दिसतो आहे तो सागरी महामार्गाचा मालवण मधे (कुंभारमाठ जवळ) काही भाग आहे. मातीचा तर आहेच पण खूप अरुंद आहे. दगडगोट्यांनी भरलेला, खडबडीत आहे. हा भाग असा राहण्याचे एकमेव कारण म्हणजे येथील व्यवच्छेदक लक्षण जे वर सांगितलेच आहे. जागा विवादात अडकलाय हा ‘महामार्ग’! तेव्हा आता हा महामार्ग निदान एवढ्या भागापुरता महामार्गाला साजेसा केव्हा होतो ह्याची वाट पाहण्याशिवाय आपल्या हातात काही नाही. आणि हा माझ्या पाहण्यात आलेला भाग. कुणी सांगावे, असे अजूनही पट्टे असतील!



दिलखुलास आदरातिथ्य करणारा, आग्रह करणारा, शहाळी फोडून देणारा, कोकम सरबत देणारा कोंकणातला माणूस जेव्हा आपसात भांडण करण्याचे टाळेल तेव्हा इथल्या प्रगतीचा महामार्ग रुंद होईल आणि वेगाने विकास सुरु होईल.